nohup Komutu

6 dk. Taylan Özgür Bildik

Normal şartlarda kabuk üzerinden çalıştırılmış olan tüm araçlar kabuk kapatılırken sonlandırılır. Kapatma işlemi de çalışmakta olan olan işlemlere HUP sinyalinin gönderilmesi ile gerçekleştirilir. Eğer bizler kabuk kapanırken araçlarımız çalışmaya devam etsin istersek nohup komutunu kullanabiliriz.

nohup, kabuk kapatılırken mevcut kabuk üzerindeki tüm işlemlere gönderilen HUP kapatma sinyalini görmezden gelerek kendisine argüman olarak verilmiş olan işlemi, bu kapatma sinyaline karşı korur.

En temel kullanımı nohup korunacak_işlem şeklindedir. Hemen denemek için “firefox” isimli grafiksel arayüze sahip web tarayıcısını konsol üzerinden çalıştıralım. Aracımız çalıştıktan sonra, aracımızı çalıştırdığımız konsolu(dolayısı ile konsola bağlı bulunan kabuğu) kapattığımızda “firefox” aracının da kapatıldığını görebilirsiniz.

Eğer konsol kapatılsa da “firefox” aracı çalışmaya devam etsin istersek “firefox” aracını nohup gedit komutu ile çalıştırmamız gerekiyor.

nohup komutu sayesinde, konsol aracını kapattığımızda “firefox” aracının çalışmaya devam ettiğini teyit edebiliyoruz.

nohup komutu, ilgili işlemi kabuktan bağımsız kıldığı için elbette kabuğun sunduğu imkanları da kaybetmiş oluyor. Yani mevcut kabuğun bu işlem üzerindeki doğrudan müdahalesini kaldırmış oluyoruz. Bu durum “firefox” gibi grafiksel arayüz üzerinden çalışan uygulamaları pek etkilemiyor olsa da konsol üzerinden çalıştırılan ve kullanıcı ile etkileşim kurması gereken uygulamaları etkiler. Bu ne anlama geliyor ? Bizler konsol üzerinden bir işlem başlatırken aslında “stdin” “sterr” “stout” olarak ifade edilen üç dosya tanımlayıcısına sahip oluyoruz.

stdin: standart input, ilgili işleme veri girişi yapılabilmesini sağlar.

stderr: standart error, çalıştırılmış olan işlemin ürettiği hata çıktılarıdır.

stdout: standart output, çalıştırılan aracın çalışması sonucu üretilmiş olan hatasız çıktılardır.

İşte bizler nohup komutu ile bir aracı çalıştırdığımızda bu araç konsol üzerinden input almıyor ve çıktılarını da kullanıcının ev dizini altında nohup.out adlı bir dosyaya kaydediyor. Çünkü nohup komutunun yapısı gereği, çalıştırılan aracı konsoldan ayırdığı için ilgili aracın input alabileceği ya da çıktıları kullanıcılara aktarabileceği bir konsol bulunmuyor. Standart çıktıları(stdout) ve standart hataları(stdout) hepsini nohup.out dosyasına kaydediyor. Hemen denemek için basit bir betik dosyası oluşturalım.

Ben kullanıcıdan komut alıp bu komutu bastıracak ve en sonunda aslında hiç olmayan bir komutu çalıştırmayı deneyecek bir betik oluşturuyorum. Betik dosyam aşağıdaki şekilde.

#! /usr/bin/bash
read -p "Veri girin:" veri
echo "Girdiğiniz veri:$veri"
olmayan-komut

Bu dosyayı standart şekilde konsol üzerinden çalıştırdığımızda bizden veri alıp, bu veriyi ve en sondaki hatalı komutun hata çıktısını konsola basıyor.

taylan@taylan:~$ bash betik.sh                                            
Veri girin:bu bir veri girişidir                                          
Girdiğiniz veri:bu bir veri girişidir                                     
betik.sh: satır 3: olmayan-komut: komut yok                               
taylan@taylan:~$

Şimdi aynı betik dosyasını nohup komutu ile konsoldan bağımsız şekilde çalıştırmayı deneyelim.

taylan@taylan:~$ nohup ./betik.sh                                         
nohup: girdi gözardı ediliyor ve çıktı 'nohup.out' e ekleniyor            

Gördüğünüz gibi betik dosyası çalıştırıldı fakat bizlerden herhangi bir veri girişi istemedi ya da konsola çıktı bastırmadı. Çıktıların ‘nohup.out’ dosyasına eklendiğini belirtti sadece. Bu dosyanın içeriğini de cat komutu ile okuyarak bu durumu teyit edebiliyoruz.

taylan@taylan:~$ cat nohup.out 
Girdiğiniz veri:
./betik.sh: 3: olmayan-komut: not found
taylan@taylan:~$

nohup komutu ile hangi aracı çalıştırırsak çalıştıralım aracın ürettiği konsol çıktıları bu dosyaya alt alta ekleniyor olacak. Eğer isterseniz bu varsayılan dosya konumunu da dilediğiniz şekilde değiştirebilirsiniz. Örneğin ben tüm çıktıların “Belgeler” dizini altında “çıktı.txt” isimli bir dosyaya gönderilmesini istersem çıktıları büyüktür işareti > ile yönlendirebilirim.

taylan@taylan:~$ nohup ./betik.sh > Belgeler/çıktı.txt
nohup: girdi gözardı ediliyor ve stderr stdout'a gönderiliyor
taylan@taylan:~$ cat Belgeler/çıktı.txt 
Girdiğiniz veri:
./betik.sh: 3: olmayan-komut: not found
taylan@taylan:~$

Konsoldan bağımsız olan işlemi sonlandırmak istersek de tek yapmamız gereken işlem numarasını pgrep komutu yardımıyla öğrenip kill işlem_numarası şeklinde sonlandırmaktır.

taylan@taylan:~$ pgrep "gedit"
3706
taylan@taylan:~$ kill 3706
taylan@taylan:~$ pgrep "gedit"
taylan@taylan:~$

Ayrıca işlemi sonlandırmak için doğrudan killall işlem-adı şeklinde de komut girebilirsiniz.

Fakat nohup komutu ile başlatılmış bir işleme HUP kapatma sinyali işlemeyecektir. Zaten nohup komutunun ana işlevi de başlatılmış olan işlemi HUP kapatma sinyaline karşı korumaktır. Zaten komutun adı da buradan geliyor. HUP sinyali hariç diğer kapatma yöntemleri işlemi sonlandırabilir. Bu durumu teyit etmek için nohup ile başlattığınız işlemi kill -s HUP işlem_numarası komutu ile sonlandırmayı deneyebilirsiniz.

nohup komutunun bash kabuğunda yerleşik olarak bulunan disown isimli alternatifi vardır.

disown ile nohup Arasındaki Fark Nedir ?

disown yalnızca kabuk kapatılırken gönderilen HUP sinyaline karşı korurken, nohup ne şekilde geldiğine bakılmaksızın HUP sinyalinden ilgili işlemi korur.

disown komutu arka plandaki işlemler üzerinde etkilidir yani öncelikle işlem çalıştırılıp arka plana alınmalı daha sonda disown komutu çalıştırılmalıdır.

nohup komutu ise ilgili işlem başlatılırken belirtilmelidir.

Kullanım alanlarına bakacak olursak; örneğin konsol üzerinden bir araç çalıştırdınız ama daha sonra konsolu kapatıp aracın açık kalmasını istiyorsunuz. Bu durumda aracı duraklatıp arka plana alabilir ve disown komutu ile konsol kapansa dahi çalışmaya devam etmesini sağlayabilirsiniz. nohup komutu ise aynı durumun daha planlı şekilde yapılışıdır. Yani zaten konsolu ya da daha doğrusu mevcut kabuğu kullanmayacağınız önceden belli ise, doğrudan nohup komutunun ardından çalıştırmak istediğimiz aracı yazabilirsiniz. Genelleyecek olursak nohup daha çok planlı durumlar için disown ise daha sonradan verilen kararlar için kullanılabilir.

disown ilgili işlemi, job control yani “iş kontrolü” tablosundan çıkarır ve HUP kapatma sinyaline karşı korur. Yani ilgili işlemi mevcut kabuğun iş kontrolünden kaldırır, ancak yine de terminale bağlı bırakır.

nohup , işlemi terminalden ayırır, çıktısını nohup.out‘a yeniden yönlendirir ve onu tüm SIGHUP kapatma sinyalinden korur.